Vòng ngọc bích có tác dụng gì mà được ưa chuộng như thế?
Đá ngọc bích là một loại khoáng sản quý và bí ẩn mà mà đến nay thế giới vẫn còn chưa tìm hiểu hết được những bí mật cất giấu trong nó. Được phát hiện từ cách đây hơn 5000 năm, với những đặc điểm và những tác dụng tuyệt vời loại khoáng vật thiên nhiên này đã, đang và sẽ trở thành một trong những loại ngọc quý hiếm được cả thế giới khao khát. Trong bài này, tôi sẽ giúp các bạn biết thêm được những thông tin về loại ngọc quý này nhé.
Ngọc bích là gì ? Nguồn gốc hình thành khoáng sản ngọc bích.
Chắc hẳn các bạn ai cũng đã từng được nghe về các thuật ngữ “ngọc”, “ngọc bích”, “ngọc phỉ thúy” hay là “ngọc cẩm thạch” rồi chứ? Tôi đoán là trong số các bạn ai cũng đã từng nghe về các thuật ngữ trên ít nhất một lần, bởi vì chúng ta đã tiếp xúc với văn hóa trung hoa từ rất lâu rồi, trong những bộ phim trung quốc cổ trang mà chúng ta hay xem đều có hình ảnh những chuỗi ngọc đeo tay, vòng đeo cổ của thái hậu, hoàng hậu hay các phi tần, hay là những miếng ngọc bội của vua chúa, các vương tôn công tử hay giữ. Và tôi chắc chắn một điều là đa số mọi người đều không hiểu rõ để phân biệt đâu là ngọc bích đâu là ngọc phỉ thúy hay ngọc cẩm thạch. Nhưng không sao, bởi vì không chỉ riêng các bạn mà nhiều người kinh doanh ngọc vẫn còn nhầm lẫn giữa các khái niệm này.
Trước đây, khái niệm “ngọc bích”, “ngọc phỉ thúy” hay “ngọc cẩm thạch” là để gọi chung cho cả hai loại ngọc Nephrite và Jadeite thuộc dòng Jade. Tuy nhiên, bây giờ thuật ngữ “ngọc bích” là để chỉ riêng cho Nephrite và “ngọc cẩm thạch” là danh xưng dành cho Jadeite, còn “ngọc phỉ thúy” là một danh xưng dành riêng cho một loại ngọc cực kỳ quý hiếm nằm trong lõi của ngọc Jadeite. Bởi vì Nephrite đơn thuần là sắc xanh, biến đổi từ trắng tuyền đến xanh lục, một ít là trắng, vàng nhạt hoặc đỏ lợt. Ngọc Jadeite hay còn gọi là ngọc đổi màu, có màu sắc đa dạng thay đổi từ xanh, trắng, xám, lục, vàng, cam, đỏ, tím…, màu xanh lục là màu có giá trị nhất. Ngọc bích Nephrite đồng đều về chất lượng và giá trị cao hơn là Jadeite. Còn để được gọi là ngọc phỉ thúy thì ngọc phải đạt chất lượng tốt nhất cả về độ trong lẫn màu sắc, giá trị của phỉ thúy cực kỳ cao, có thể cao hơn cả kim cương. Vì thế, trong bài này khi nhắc đến ngọc bích tức là nói về ngọc Nephrite.
Cả ngọc bích và ngọc cẩm thạch gọi chung là Jade đều có cấu tạo các nguyên tố khá giống nhau, khác ở chỗ ngọc bích thì giàu magie còn cẩm thạch thì giàu nhôm, nên về bề ngoài thì có thể khó phân biệt giữa hai loại ngọc này. Trước đây, có thời gian ngọc Nephrite được nhận định là một loại biến thể phân biệt với Jadeite, nhận định này kéo dài mãi đến năm 1863 thì Nephrite mới được trở về đúng với bản chất của nó là ngọc Jade. Nguồn gốc hình thành của Jade là dấu hiệu của các đới hút chìm, nơi xảy một vụ va chạm của hai mảng kiến tạo đại dương và lục địa, gọi chung là thạch quyển (một phần lớp vỏ trái đất). Khi mảng kiến tạo đại dương và mảng kiến tạo lục địa va chạm nhau, thạch quyển đại dương lạnh hơn, dày đặc hơn sẽ trượt xuống phía dưới tạo thành lớp vỏ đá nóng hơn bên dưới mảng kiến tạo lục địa. Phần thạch quyển này sau đó bị ép và nung nóng, sau đó giải phóng phần chất lỏng lên lớp vỏ Trái đất. Tại một vài khu vực hút chìm như thế, diễn sự tương tác giữa lớp vỏ, chất lỏng và trầm tích biển đã tạo ra ngọc bích.
Ở Trung Hoa, hiểu biết và chơi ngọc đã trở nền một phần của nền văn hóa, nhiều bằng chứng để lại cho thấy người trung quốc đã có lòng sùng kính với ngọc bích từ hơn 5000 năm trước và đi trước thế giới với hơn 3000 năm sử dụng. Họ cho rằng ngọc là vật quý vì hội đủ 5 đức tính cơ bản của con người : lòng nhân ái, tính khiêm tốn, dũng khí, công bằng và thông thái. Ngày xưa, người Trung Quốc luôn xem ngọc là “vật thiêng” trân trọng và quý giá bậc nhất mà chỉ có vua chúa, quan lại mới có quyền sở hữu. Không những thế, trong sách “Hàn Phi Tử”có ghi chép lại nguồn gốc của ngọc Hòa thị Bích, viên ngọc thú vị mang theo những truyền kỳ thời tam quốc chí. Theo đó: “Vào thời Lệ vương nước Sở, có người họ Hòa tìm được một viên ngọc ở trong núi đem dâng vua. Lệ Vương sai thợ ngọc xem, người thợ này cho là đá không phải là ngọc. Lệ Vương liền cho người họ Hòa này là nói dối, rồi sai người chặt chân trái anh ta. Đến khi Vũ vương nối ngôi, người họ Hòa này lại đem ngọc đến dâng. Vũ Vương lại sai thợ ngọc xem. Người thợ ngọc này cũng cho thứ đó là đá không phải là ngọc. Vũ Vương lại cho người họ Hòa này là nói dối, rồi sai người chặt nốt chân phải anh ta. Vì thế người ta đều cười và thương hại anh chàng họ Hòa này. Đến khi Văn vương lên ngôi, người họ Hòa ôm hòn ngọc, khóc ở chân núi Sở Sơn suốt ba ngày ba đêm đến chảy cả máu mắt ra. Vua thấy thế, sai người đến hỏi. Người họ Hòa thưa: Tôi khóc không phải là thương hai chân tôi bị chặt, chỉ thương về nỗi ngọc mà cho là đá, nói thật mà cho là nói dối. Vua liền cho người xem lại thật kỹ, thì quả nhiên là ngọc thật, mới đặt tên gọi là Ngọc bích họ Hòa và từ đó viên ngọc này được coi là quốc bảo của nước Sở”.
Khám phá công dụng của đá quý ngọc bích
Trong văn hóa phương Đông, đặc biệt là trung quốc, khoáng vật quý ngọc bích được sùng bái và sử dụng từ cách đây hơn 3000 năm, những vũ khí, vật dụng được làm bằng ngọc bích được tìm thấy cho thấy từ xưa họ đã biết sử dụng ngọc bích để săn bắn và chống lại kẻ thù. Họ còn xem ngọc bích là vật thiêng liêng, giúp con người luôn khỏe mạnh và trường thọ, chỉ có vua chúa và nhà quan lại, những người có thân phận cao quý thì mới có quyền sở hữu ngọc bích, bằng chứng là ngọc bích được làm ngọc tỷ truyền ngôi, được làm trang sức vòng tay, vòng cổ để hậu phi và công chúa, tiểu thư con nhà quan lại đeo, đá ngọc bích còn được chế tác làm những miếng ngọc bội để các vị vua, quan lại và các công tử đeo ngay thắt lưng. Họ còn quan niệm ngọc bích tượng trưng cho sức mạnh và quyền lực, thể hiện qua việc có những miếng ngọc bội hay viên ngọc còn mang ý nghĩa quan trọng của cả gia tộc, chỉ được truyền lại cho những người trong gia tộc, nếu ngọc bị mất thì cả gia tộc cũng không thể giữ được. Sự sùng kính đối với ngọc bích còn thể hiện qua việc những người trong dòng tộc còn sử dụng ngọc trong thờ phụng mộ phần tổ tiên, hay khi người trong hoàng gia hay gia tộc mất đi thì ngọc bích được chôn cùng với người mất, nó mang theo mong muốn linh hồn người mất sẽ được bảo vệ. Những điều này chúng ra đều có thể dễ dàng nhận thấy trong những phim cổ trang Trung Quốc.
Còn trong văn hóa phương tây, vào thời điểm trước Colombus người ta cũng tìm thấy được những di tích về nền văn hóa Olmec, Maya và Aztec ở Trung Mỹ, họ rất thích sử dụng ngọc bích trong việc chế tác vũ khí và các vật dụng trong sinh sống. Một điều đặc biệt là từ ngữ Jade, có nguyên ngữ từ tiếng Tây-Ban-Nha piedra de ijada (stone of the loins) nghĩa là “đá thận”, họ cho rằng ngọc bích có tác dụng chữa bệnh thận, điều này minh chứng cho việc các tù trưởng và các vị vua, công tử quan lại thường hay đeo ngọc bội ngọc bích ở thắc lưng vị trí của thận và đeo suốt đời. Người xưa còn tương truyền rằng, hoàng đế của Đế Quốc Bizanxow là Manuil đã tặng cho những vị tu sĩ ở núi Afon một cái bát làm bằng ngọc bích, cái bát này không chỉ có thể giúp chữa được những căn bệnh khác nhau còn có thể có tác dụng chống lại các loại độc.
Từ hai dẫn chứng trong văn hóa phương đông và văn hóa phương tây có thể thấy được đặc tính chữa bệnh của những miếng ngọc bích. Trong đông y, ngọc bích được xem là một vị thuốc quan trọng có tác dụng thanh lọc và làm sạch cơ thể, đặc biệt là gan, thận và lá lách. Nếu đeo vòng ngọc bích quanh bụng thì sẽ tránh được các bệnh về dạ dày, các chất độc tấn công vào cơ thể. Trong y học, khoáng vật ngọc bích còn là một vị thuốc quan trọng trong hỗ trợ hạ sốt, điều trị động kinh, đau khớp, hỗ trợ cải thiện thị lực và chống lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn. Ngọc bích còn có tác dụng chống lão hóa, giữ cho bạn sự tươi trẻ và khỏe đẹp. Bạn có thể nhận được sự hỗ trợ từ đá ngọc bích bằng cách đeo vòng ngọc bích. Khi đeo vòng thường xuyên sẽ xảy ra sự ma sát giữa vòng và da bạn, khi đó, những yếu tố vi lượng như kẽm, ni ken trong chiếc vòng ngọc bích sẽ thấm qua da của bạn và bắt đầu chức năng giúp bạn tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện sức khỏe.
Vòng ngọc bích còn có nhiều tác dụng siêu hình, mỗi chiếc vòng được xem như một lá bùa mang đến may mắn và những cơ hội thành công cho người đeo. Ngày xưa, các pháp sư cho rằng ngọc bích gam màu lạnh có khả năng tiên tri, có thể cho họ biết trước về tương lai. Thời Ai Cập cổ đại, đá ngọc bích còn tượng trưng cho tình yêu, đeo vòng tay hay vòng cổ ngọc bích sẽ mang đến sự bình an cho con người. Nhiều người còn quan niệm đeo vòng ngọc bích sẽ giúp bạn cải thiện mối quan hệ trong gia đình, mối quan hệ với các đồng nghiệp trong công ty và giúp bạn tạo thiện cảm trong ảnh mắt người khác. Đá quý ngọc bích tượng trung cho lòng dũng cảm, đeo vòng tay ngọc bích sẽ giúp bạn tự tin và bình tĩnh đối mặt với mọi vấn đề, cũng có thể tạo cho bạn sự minh mẫn khi gặp vấn đề khó khăn và đưa ra những lựa chọn tối ưu nhất. Trong mỗi viên đá ngọc bích còn chứa một nguồn năng lượng có khả năng thanh tẩy những mệt mỏi, tiêu cự trong cơ thể và suy nghĩ, đeo chuỗi vòng ngọc bích bạn có thể luôn tràn đầy năng lượng và lạc quan đối với mọi điều trong cuộc sống.
Một tác dụng quan trọng nữa của ngọc bích thể hiện ở khả năng lên nước sau khi được đeo và tiếp xúc với nhân khí của con người, đối với người lớn tuổi thì tác dụng này cực kỳ hữu ích. Nếu bạn mua vòng đeo tay hay vòng đeo cổ ngọc bích cho bố mẹ của bạn đeo thì bạn có thể dễ dàng nhận biết được cơ thể của người thân của bạn có thực sự khỏe mạnh hay không. Nếu cơ thể của bố mẹ bạn thực sự khỏe mạnh thì chiếc vòng ngọc bích sẽ sáng bóng rất đẹp, đó là khả năng lên nước của vòng. Còn ngược lại vòng không lên nước mà còn tối mù và xấu đi thì cơ thể của bố mẹ bạn rất không khỏe, lúc này bạn cần phải đưa bố mẹ đi kiểm tra sức khỏe. Nhưng không phải sau khi mua vòng ngọc bích tự nhiên cho người thân đeo thì vòng ngọc bích sẽ lên nước ngay, mà người đó phải đeo liên tục và phải trải qua một khoảng thời gian khá dài để cả chuỗi vòng ngọc và cơ thể có thể dung nhập và hòa hợp với nhau. Có một câu nói rất hay là “người đeo ngọc ba năm, ngọc dưỡng người cả đời”, tức là khi vòng ngọc bích dung hợp được với chủ nhân thì nó sẽ trở thành một tấm bùa hộ mệnh mãi mãi bảo hộ chủ nhân của mình.
Giá trị đá ngọc bích trong thiết kế trang sức và đá quý
Những trang sức vòng tay, vòng cổ được thiết kế từ loại đá quý ngọc bích đều rất tuyệt vời. Trong chế tác các tác phẩm nghệ thuật thì ngọc bích rất khó để cắt vì cấu trúc của ngọc bích rất dày đặc, mặt dù ngọc bích khá là dễ xước (độ cứng từ 5,6-6 Mohs), điều này khác với ngọc Jadeite, cứng hơn (độ cứng từ 6,5-7 Mohs) nhưng cấu trúc kém dày đặc hơn. Nhưng chính cấu trúc dày đặc này lại là ưu điểm của ngọc bích vì cấu trúc tinh thể dày đặc nên rất khó nhuộm màu và ít bị xử ký hơn ngọc cẩm thạch, vì thế mua ngọc bích thường an toàn hơn là ngọc cẩm thạch. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp để cải thiện màu sắc thì người ta cũng ngâm tẩm và tẩy trắng những chuỗi vòng ngọc bích. Ngọc bích trong chế tác trang sức thường được đánh bóng cacbonhons và các hạt để sử dụng làm mặt dây chuyền, vòng tay, vòng đeo cổ, nhẫn và cả bông tai. Không giống những loại đá quý hay đá bán quý thường được mix với trong trong những món trang sức thì chúng ta hoàn toàn có thể tìm được một chiếc vòng tay hay chiếc nhẫn làm hoàn toàn bằng ngọc bích.